Zaburzona #lateralizacja - co to będzie??

Pojęcie lateralizacji (dominacja stronna lub dominacja funkcjonalna) to określenie zjawiska przewagi funkcjonalnej jednego z parzystych narządów ruchu lub organu zmysłu. Związane jest z dominacją prawej lub lewej półkuli mózgowej. Większość szlaków nerwowych łączących narządy ruchu i organy zmysłów z mózgiem krzyżuje się i prowadzi do jego przeciwnej półkuli. Całkowicie skrzyżowane są drogi ruchowe i czuciowe. Oznacza to tyle, że za wykonanie ruchu oraz czucie (odbiór bodźców czuciowych) prawej strony ciała odpowiada lewa półkula i odwrotnie, za czynności lewej strony i wrażenia dotykowe -prawa półkula.

Proces ten postępuje wraz z dojrzewaniem centralnego układu nerwowego, a rozpoczyna się już w okresie prenatalnym. U 7-8 miesięcznego dziecka można zaobserwować przewagę funkcjonalną jednej ręki. W okresie przedszkolnym zaznacza się dominacja ręki, ucha i oka, natomiast dominacja czynności ruchowych ustala się do 6 roku życia.

Lateralizacja prawostronna – czyli dominacja funkcjonalna narządów i organów parzystych, usytuowanych po prawej stronie ciała - ustala się ok. 7 roku życia, gdy wzrasta przewaga powierzchni lewej półkuli, ale proces ten trwa jeszcze kilka lat

Ze względu na formułę wyróżniamy trzy typy lateralizacji:

· jednorodną lateralizację prawostronną, w której dominują: prawe oko i ucho, prawa ręka i noga,

· jednorodną lateralizację lewostronną, w której dominują: lewe oko i ucho, lewa ręka i noga,

· lateralizację niejednorodną, skrzyżowaną, gdy np. wyraźna dominacja prawej ręki współwystępuje z lewoocznością lub lewonożnością.

Występuje jeszcze zjawisko tzw. lateralizacji nieustalonej, gdy brak jest wyraźnej dominacji jednej strony (po 10 roku życia). Mamy wtedy do czynienia z oburęcznością, obunożnością, obuocznością itp. To sygnał alarmowy, który jest jednym z czynników ryzyka wystąpienia dysleksji . Prawidłowy rozwój lateralizacji jest bardzo ważny z punktu widzenia rozwoju ruchowego (w tym sprawności w wykonywaniu codziennych czynności), intelektualnego i emocjonalnego.

Oto lista trudności i .. bardzo dużych trudności, które prawdopodobnie pojawią się na drodze ucznia z zaburzoną lateralizacją:

· dyspraksja,

· zaburzenia koordynacji,

· zaburzenia manipulacji przedmiotami,

· niezdarność,

· problemy z planowaniem i wykonaniem sekwencji ruchów,

· zaburzenie orientacji w schemacie ciała i przestrzeni,

· nadaktywność ruchowa,

· opóźniony rozwój mowy,

· problemy z artykulacją,

· problemy z koncentracją, skupieniem uwagi i pamięcią,

· trudności w nauce szkolnej,

· problemy z pisaniem,

· mylenie liter o podobnym kształcie,

· przestawianie i opuszczanie sylab i wyrazów,

· opuszczanie bądź dodawanie liter,

· problem ze śledzeniem wzrokowym,

· problemy ze słyszeniem w hałasie,

· zaburzenia pamięci słuchowej,

· kłopoty z zasypianiem.

Jak sprawdzić lateralizację naszego malucha?

W kilku prostych krokach:

1. Postawmy przed dzieckiem (w równej odległości od obu rąk – centralnie) tutkę po ręczniku papierowym z prośbą, aby wziął ją do jednej ręki i spojrzało jednym okiem, jak przez lornetkę.

2. W ten sam sposób i z tą samą prośbą podajmy dziecku kalejdoskop.

3. Połóżmy przed dzieckiem kartkę z wyciętym pośrodku otworem. Poprośmy, aby wzięło kartkę w obie rączki i przyłożyło otworem do jednego oka.

4. Innym pomysłem jest prośba, aby zerknęło przez dziurkę od klucza.

5. Poprośmy dziecko, aby nadstawiło jedno ucho, a powiemy mu coś śmiesznego. Nie sugerujmy żadnego ucha gestem.

6. Połóżmy przed dzieckiem piłkę z prośbą aby ją kopnęło. Powtórzmy kilka razy.

Praca z zaburzeniami lateralizacji to praca usprawniająca współpracę między dwoma półkulami.